آموزش ساختمان داده و طراحی الگوریتم استاد یوسفی
درس ساختمان داده و طراحی الگوریتم یکی از دروس پایه و اساسی در رشته مهندسی کامپیوتر است که به دانشجویان اصول و مفاهیم پایهای در زمینهی مدیریت دادهها و حل مسائل با استفاده از الگوریتمها را آموزش میدهد. این درس به دو بخش اصلی تقسیم میشود:
- ساختمان داده و
- طراحی الگوریتم
ساختمان داده (Data Structures)
ساختمان دادهها روشی برای ذخیرهسازی و سازماندهی دادهها در یک کامپیوتر است بهگونهای که بتوان از آنها بهصورت مؤثر و کارآمد استفاده کرد. برخی از مهمترین ساختمان دادهها عبارتند از:
- آرایهها (Arrays): مجموعهای از عناصر دادهای که در یک حافظه پیوسته ذخیره میشوند.
- لیستهای پیوندی (Linked Lists): ساختاری که شامل نودهایی است که هر یک به نود بعدی اشاره میکند.
- پشتهها (Stacks) و صفها (Queues): ساختارهایی که به ترتیب به صورت LIFO (آخر وارد، اول خارج) و FIFO (اول وارد، اول خارج) عمل میکنند.
- درختها (Trees): ساختاری که از نودهایی تشکیل شده که بهصورت سلسلهمراتبی سازماندهی شدهاند. انواع مختلفی از درختها وجود دارند مانند درخت دودویی (Binary Tree)، درخت جستجوی دودویی (Binary Search Tree) و درختهای متوازن (Balanced Trees) مثل درخت AVL و درخت قرمز-سیاه (Red-Black Tree).
- گرافها (Graphs): ساختاری متشکل از نودها (یا گرهها) و یالها (یا لبهها) که روابط بین نودها را نشان میدهد. گرافها میتوانند جهتدار یا بدون جهت باشند.
طراحی الگوریتم (Algorithm Design)
طراحی الگوریتم به فرآیند ایجاد راهحلهای گامبهگام برای حل مسائل مختلف گفته میشود. برخی از مفاهیم و تکنیکهای اصلی در طراحی الگوریتمها عبارتند از:
- الگوریتمهای جستجو و مرتبسازی (Search and Sort Algorithms): مانند جستجوی دودویی (Binary Search)، مرتبسازی حبابی (Bubble Sort)، مرتبسازی درجی (Insertion Sort)، مرتبسازی سریع (Quick Sort)، و مرتبسازی ادغامی (Merge Sort).
- تقسیم و غلبه (Divide and Conquer): روشی که در آن مسئله به زیرمسائل کوچکتر تقسیم میشود و سپس نتایج این زیرمسائل ترکیب میشوند تا جواب نهایی به دست آید. مثلاً الگوریتمهای مرتبسازی سریع و ادغامی از این تکنیک استفاده میکنند.
- برنامهنویسی پویا (Dynamic Programming): تکنیکی که برای حل مسائل پیچیده با تقسیم آنها به زیرمسائل همپوشان بهکار میرود. به عنوان مثال، مسئلهی کولهپشتی (Knapsack Problem) و دنباله فیبوناچی با استفاده از برنامهنویسی پویا حل میشوند.
- حریصانه (Greedy Algorithms): الگوریتمهایی که تصمیمات محلی بهینهای میگیرند به امید اینکه به راهحل کلی بهینه برسند. به عنوان مثال، الگوریتمهای مسیریابی کوتاهترین مسیر مانند الگوریتم دیکسترا (Dijkstra’s Algorithm) و الگوریتم کروسکال (Kruskal’s Algorithm) برای یافتن کمینه درخت پوشا.
- الگوریتمهای برگشتی (Recursive Algorithms): الگوریتمهایی که خودشان را فراخوانی میکنند تا به یک جواب نهایی برسند. مثل الگوریتمهای معروف برای حل مسئلهی برجهای هانوی (Towers of Hanoi).
این درس نه تنها پایهگذار دانش نظری در زمینهی ساختمان دادهها و الگوریتمها است، بلکه مهارتهای حل مسئله و تحلیل الگوریتمها را نیز تقویت میکند. دانشجویان با یادگیری این مفاهیم، قادر به طراحی و پیادهسازی راهحلهای کارآمد برای مسائل پیچیده خواهند بود.
در این آموزش سعی داریم تا تمامی مطالب درس ساختمان داده و طراحی الگوریتم مورد نیاز برای کنکور را بهطور کامل به شما آموزش بدهیم تا شما رتبه برتر کنکور کامپیوتر 1404 شوید.
سرفصلهای دوره شامل:
- تعریف الگوریتم و مقدمات ریاضی
- لگاریتم و خواص آن، تعریف تابع
- رشد توابع
- حل تمرین مهم از رشد توابع
- استقرای ریاضی
- نمادهای مجانبی
- تحلیل الگوریتمهای غیربازگشتی
- آنالیز استهلاکی
- آرایه
- لیست پیوندی
- پشته (stack) و صف (queue)
- فرمهای عبارات ریاضی
- حل رابطه بازگشتی با استفاده از معادله مشخصه
- درخت بازگشت
- قضیه Master و کرانیابی
- قضیه Akra-Bazzi
- الگوریتمهای بازگشتی و مسئله هانوی
- تقسیم و غلبه (مسئله ضرب دو ماتریس)
- تقسیم و غلبه (مسئله ضرب دو چندجملهای، ضرب دو عدد n رقمی بزرگ و جمع بیشینه در یک آرایه)
- جستجو در آرایه
- درهم سازی (hashing) و زنجیره سازی
- آدرسدهی باز و تابع درهم ساز
- درخت
- درخت دودویی و نکات آن
- BST (Binary Search Test)
- AVL
- ساخت AVL با استفاده از دوران
- درخت قرمز سیاه
- درخت 2-3-4 و درخت بی (B tree)
- درخت treap و درخت tri
- هرم دودویی
- اثبات ساخت هرم، حذف ماکزیمم از هرم بیشینه، صف اولویت
- Deap (Double ended heap) و هرم بیشینه کمینه
- درخت دوجملهای، هرم دوجملهای و هرم فیبوناتچی
- مفاهیم مرتبسازی و سه روش مقدماتی برای آن
- مرتبسازی سریع، هرمی و درختی
- مرتبسازی ادغامی و روش Shell
- درخت تصمیم، مرتبسازی غیرمقایسهای (شمارشی، مبنایی)
- مرتبسازی غیرمقایسهای (سطلی)، مرتبسازی سه مرحلهای، وارونگی
- الگوریتم Select
- مجموعههای مجزا
- بروشهای حریصانه برای بهینهسازی
- روش کدگذاری هافمن
- برنامهریزی پویا برای مسائل بهینهسازی
- درخت جستجوی دودویی بهینه
- یافتن بزرگترین زیردنباله مشترک
- گراف و الگوریتمهای آن
- پیمایش عمقی و سطحی
- درخت پوشای کمینه (MST)
- یافتن کوتاهترین مسیرهای هممبدأ (الگوریتم بلمن فورد)
- یافتن کوتاهترین مسیرهای هممبدأ (الگوریتم دایجسترا)
- یافتن کوتاهترین مسیر بین هر دو رأس (الگوریتم فلوید)
- یافتن کوتاهترین مسیر بین هر دو رأس (الگوریتم شبه ضرب ماتریسی و جانسون)
- شار بیشینه (Max Flow)
- نظریه NP
- ادامه نظریه NP
- حل چند تست از نظریه NP
- تطابق الگو
برای دانلود جزوه این درس کلیک کنید(اینجا کلیک کنید).
ما اینجاییم که تا انتهای مسیر همراه شما باشیم، در کنار هم تجربه کنیم، بیاموزیم و رتبه برتر شویم.